Το σπίτι του αγωνιστή Σπήλιου Αμπελογιάννη, στον Κολωνό...
Άλλο ένα στιγμιότυπο από το σπίτι ενός από τους 200 εκτελεσμένους στην Καισαριανή...
Το μνημείο που στήθηκε για τους εκτελεσμένους στην Καισαριανή
Ο χώρος των εκτελέσεων, τόπος προσκηνύματος σήμερα...
Σήμερα θα σας διηγηθώ μια ιστορία για μια Πρωτομαγιά αλλιώτικη από αυτές των λουλουδιών και των παρελάσεων... Βρισκόμαστε στην 1 Μάη 1944... Η πατρίδα μας στενάζει κάτω από την μπότα του Γερμανού κατακτητή... Αυτή η Πρωτομαγιά κούρσεψε τόσο αίμα, τόση νιότη 200 Ελλήνων κομμουνιστών στο θυσιαστήριο της Καισαριανής.
Η εκτέλεση των 200 ηρώων στο σκοπευτήριο της Καισαριανής δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός. Η επιλογή των θυμάτων έγινε μέσα από 3000 κρατούμενους. Διάλεξαν τους πρωτοπόρους του προοδευτικού κινήματος στην Ελλάδα για να τους εκτελέσουν την ημέρα που αποτελεί παγκόσμιο σύμβολο της εργατικής τάξης. Η ανακοίνωση της Ανώτατης Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης στην Ελλάδα που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 30 Απρίλη 1944 αναφέρει: «Στις 27-4-1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι παρά τους Μολάους κατόπιν ενέδρας εδολοφόνησαν ανάνδρως τον Γερμανό στρατηγό και τους 3 συνοδούς του, ενώ πολλοί Γερμανοί στρατιώτες τραυματίσθηκαν. Ως αντίποινα:•1. Τουφεκισμός 200 κομμουνιστών την 1-5-1944
•2. Τουφεκισμός όλων των ανδρών που θα συναντήσουν τα Γερμανικά στρατεύματα από τους Μολάους έως την Σπάρτη.
Για το κακούργημα αυτό «Έλληνες εθελοντές» εφόνευσαν αυτοβούλως 100 κομμουνιστάς.»
1 Μάη στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Έξι το πρωί το προσκλητήριο... Οι 200 συγκεντρώνονται δίπλα στα μαγειρεία. Τα καμιόνια γεμίζουν και ξεκινούν για την Καισαριανή. Το Χαϊδάρι και η Καισαριανή έχουν κάτι κοινό... Την αφετηρία και τον τερματισμό... Την αρχή και το τέλος... Τον τόπο μαρτυρίου και τον Γολγοθά... Αιμάτινοι τόποι και οι δύο. Στην διαδρομή οι μελλοθάνατοι πετούν αντικείμενα και γράμματα προς τους οικείους τους. Αναφέρω μερικά:
Σουκατζίδης Ναπολέων γραφεί στον πατέρα του Φώτη Σουκατζίδη στο Αρκαλοχώρι Ηρακλείου Κρήτης: «Πατερούλη πάω για εκτέλεση. Να ‘σαι περήφανος για το μονάκριβο γιό σου. Να αγαπάς την κορούλα σου και αδελφούλα μου. Γεια σου πατερούλη.»
Νίκος Μαριακάκης: «Καλύτερα να πεθαίνει κανείς για τον αγώνα και την Λευτεριά παρά να ζει σκλάβος.»
Κώστας Τσίρκας: «Πρωτομαγιά. Γεια σας, πάμε στην μάχη»
Σπήλιος Αμπελογιάννης: «Αμπελογιάννης Σπήλιος του Κων/νου. Οδός Άστρους 93 Κολωνός. Έτσι πεθαίνουν οι τίμιοι Έλληνες. Πεθαίνω περήφανος. Ζήτω η λευτεριά. Διαβάτη Έλληνα το ρούχο τούτο να το πας στη παραπάνω διεύθυνση. Είναι η στερνή επιθυμία ενός ανθρώπου που ξέρει να πεθαίνει για την λευτεριά. Ζήτω ο ελληνικός λαός.»
Γείτονάς μας ο Σπήλιος και κάτι παραπάνω για τον γράφοντα... Θείος του... Ποιος ήταν άραγε ο Σπήλιος, ο άνθρωπος, ο αγωνιστής... Πιστεύω ότι αξίζει να μάθουμε...
Ο Σπήλιος Αμπελογιάννης γεννήθηκε στο Ανεμοχώρι Ηλείας το 1922. Ήταν το τρίτο παιδί πενταμελούς εύπορης επαρχιακής οικογένειας. Στην Αθήνα ήρθε για να σπουδάσει το 1933. Έζησε στην οδό Άστρους 93 σε σπίτι που σώζεται μέχρι σήμερα. Γρήγορα μπαίνει στην Εθνική Αντίσταση και συγκεκριμένα στην καθοδήγηση του Ε.Α.Μ.. Είχε πλούσια δράση στην περιοχή βγάζοντας πύρινους λόγους, ανοίγοντας αποθήκες μαυραγοριτών και μοιράζοντας τρόφιμα και ρούχα στον Λαό. Γίνεται, όπως ήταν φυσικό, στόχος των ταγματασφαλιτών της περιοχής που τον κυνηγούν ανελέητα. Παρόλο τις παραινέσεις συντρόφων του να πάρει όπλο αρνήθηκε λέγοντας ότι όπλο είναι η γλώσσα του. Εργαζόταν σαν εργάτης στις αποθήκες στο ζαχαροπλαστείο Ζόναρς στο κέντρο της Αθήνας. Σε μπλόκο που είχε στηθεί στην πλατεία Αγίου Κωνσταντίνου συλλαμβάνεται από ταγματασφαλίτες έχοντας επάνω του παράνομο τύπο. Ξυλοκοπείται άγρια και παραδίδεται στους Γερμανούς. Τον Δεκέμβρη του 1943 μεταφέρεται στις φυλακές Χατζηκώστα, όπου βασανίζεται άγρια χωρίς να καταφέρουν να του πάρουν μια λέξη, ένα όνομα. Τον Απρίλη του 1944 μεταφέρεται στο Χαϊδάρι όπου παραμένει μέχρι την 1 Μάη του 1944. Εκτελέστηκε μαζί με τους υπόλοιπους 199 κομμουνιστές συντρόφους του στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής τραγουδώντας τον Εθνικό Ύμνο και χορεύοντας όλοι μαζί.Ο ποιητής ενός από τα ποιήματα που έχουν γραφτεί, σε μια στροφή γράφει πως δεν ήταν μελλοθάνατοι αλλά μελλόγαμπροι.
Ο Σπήλιος Αμπελογιάννης ήταν μόλις 22 ετών...
Νίκος Σοφιανός
