Ο μικρός Joao Roberto Amaral θα γιόρταζε στα τέλη του Ιούλη τα τρίτα γενέθλιά του και σκόπευε να φορέσει γι' αυτά τη στολή του Σπάιντερμαν. Οταν κηδεύτηκε, ο τραγικός πατέρας του, ο Paulo Roberto Amaral, ταξιτζής στο Ρίο, φρόντισε να είναι ντυμένος με τη στολή του αγαπημένου ήρωά του ο οποίος, αν και ακατανίκητος στη φαντασία του μικρού, δεν κατάφερε να τον υπερασπίσει από τις σφαίρες της αστυνομίας εκείνο το βράδυ της Τρίτης, 8 του περασμένου Ιούλη. Ο μικρός Joao βρισκόταν μέσα στο αυτοκίνητο μαζί με τον -εννιά μηνών- αδερφό του, το οποίο οδηγούσε η μητέρα του Alessandra. Δύο αστυνομικοί καταδίωξαν το αυτοκίνητο και, παρά την προσπάθεια της μητέρας του να τους δείξει πως μέσα σε αυτό βρίσκονταν μικρά παιδιά, αυτοί έριξαν πάνω από δεκαπέντε πυροβολισμούς, τραυματίζοντάς την, ενώ ο μικρός Joao, χτυπημένος στο κεφάλι από τις σφαίρες, άφησε την τελευταία πνοή του στο νοσοκομείο. Οι αστυνομικοί, που ως συνήθως συνελήφθησαν για τα μάτια του κόσμου και παραπέφθηκαν σε εσωτερική έρευνα, πρόβαλαν τις γνωστές δικαιολογίες πως δέχθηκαν πυρά από ένα αυτοκίνητο και κατά λάθος θεώρησαν στη συνέχεια πως ήταν αυτό που οδηγούσε η μητέρα του Joao. Οι γονείς του, αν και λυγισμένοι από την τρομερή απώλεια, είχαν το κουράγιο, πριν τον συνοδέψουν στην τελευταία κατοικία του, να δωρίσουν τα μάτια του σε ένα οκτάχρονο κορίτσι που βρισκόταν σε λίστα αναμονής για μεταμόσχευση.
Η ψυχρή δολοφονία του μικρού Joao ξεσήκωσε μεγάλο κύμα οργής στη βραζιλιάνικη μεγαλούπολη ενάντια στην αστυνομική εγκληματική αυθαιρεσία. Οι προϊστάμενοι των αστυνομικών ψέλλισαν ορισμένες δικαιολογίες και έδειξαν να είναι συντετριμμένοι από το λάθος, δίνοντας υποσχέσεις για τιμωρία των δύο δολοφόνων. Κανείς όμως ανεξάρτητος παρατηρητής της δράσης της αστυνομίας στις βραζιλιάνικες πόλεις δεν έχει πλέον αμφιβολία πως ο άδικος θάνατος του μικρού Joao θα μπορούσε να αλλάξει την κατάσταση. Η περίπτωση του μικρού Joao προστέθηκε σε έναν μακρύ κατάλογο δολοφονιών που όλο και πιο συχνά διαπράττουν οι αστυνομικές δυνάμεις στους δρόμους και τις φαβέλες των πόλεων, σε μια πρωτοφανέρωτη έξαρση της αστυνομικής βίας που υποκινεί η κυβέρνηση Λούλα στο πλαίσιο δήθεν της αντιμετώπισης της εγκληματικότητας. Το φαινόμενο έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις, που ανάγκασε πρόσφατα τη Διεθνή Αμνηστία και ανθρωπιστικές υπηρεσίες του ΟΗΕ να κατηγορήσουν ανοικτά τη δράση της βραζιλιάνικης αστυνομίας και των ειδικών κατασταλτικών ομάδων. Σύμφωνα με τον ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ, Φίλιπ Αλστον, για μία από τις πέντε ανθρωποκτονίες που γίνονται στην περιφέρεια του Ρίο υπεύθυνη είναι η αστυνομία. Μόνο το 2007 καταγράφηκαν 1.330 σκοτωμένοι από όπλα αστυνομικών, αριθμός κατά 25% μεγαλύτερος από το 2006. Η έκθεση του Αλστον πήρε μεγάλη δημοσιότητα στα διεθνή ΜΜΕ, στα μέσα του Σεπτέμβρη, αναγκάζοντας την ηγεσία της αστυνομίας να προσπαθήσει να την υποβαθμίσει και να την απαξιώσει, δηλώνοντας πως ο συντάκτης της δεν αφιέρωσε τον αναγκαίο χρόνο για μια αντικειμενική έρευνα.
Η κυβέρνηση Λούλα, παρά τις προσδοκίες των φτωχών Βραζιλιάνων για κοινωνικές αλλαγές, συνέχισε τις πολιτικές που διευρύνουν τη φτώχεια και τις ανισότητες στη χώρα. Η μεγάλη εγκληματικότητα και το διαδεδομένο φαινόμενο των συμμοριών στις φαβέλες είναι απόλυτα σχετικό με την εξαθλίωση εκατομμυρίων Βραζιλιάνων, που ασφυκτιούν από την ανεργία και την εγκατάλειψη. Στην ουσία τίποτε δεν άλλαξε, και η κυβέρνηση, αντί για παροχές και κοινωνικά προγράμματα, εκπόνησε σκληρότερα μέτρα καταστολής, πολλαπλασίασε τις επιδρομές στις παραγκουπόλεις και έδωσε το πράσινο φως στην αστυνομία να σκληρύνει και άλλο την πρακτική της. Στο Ρίο, που βρίσκεται στην κορυφή αυτού του αναπαραγόμενου κύκλου βίας και τρομοκρατίας στις επτακόσιες και πλέον φαβέλες του, η κυβέρνηση με αφορμή τους περσινούς παναμερικανικούς αγώνες αύξησε θεαματικά τις αστυνομικές δυνάμεις και τις ώθησε να γίνουν πιο βίαιες και δολοφονικές.
* Το φίλμ του Ζοζέ Παντίγια με τον ελληνικό τίτλο "Οι επίλεκτοι" ("Tropa de elite"-2007), βασισμένο στη νουβέλα του Λουίς Εντουάρντο Σοάρες και δύο πρώην στελεχών της ειδικής αστυνομικής ομάδας BOPE, που έκοψε εκατομμύρια εισιτήρια στη Βραζιλία και πήρε τη Χρυσή Αρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου το 2008, δίνει, έστω και από τη σκοπιά των δυνάμεων καταστολής, αρκετές από τις σκληρές εικόνες που διαδραματίζονται καθημερινά στους δρόμους του Ρίο και των άλλων μεγάλων βραζιλιάνικων πόλεων.
