Σήμερα χωρίζεται σε καλό και σε κακό, όχι λόγω των δασκάλων αλλά λόγω των μαθητών.Ο Γρηγόριος Κωνσταντάς δεν υπάρχει ούτε ως μνήμη σήμερα στα δημόσια σχολεία. Παρ' όλο που η προσπάθειά του, τότε, πριν από 285 χρόνια, έβαλε τις πρώτες βάσεις για τη δημόσια εκπαίδευση στην Ελλάδα. Το πρώτο σχολείο με ευθύνη του ελληνικού κράτους ιδρύθηκε από τον Γρ. Κωνσταντά στο Αργος. Ο ίδιος, μεγάλος οραματιστής, πήρε σημαντικές πρωτοβουλίες για την ίδρυση και άλλων δημόσιων σχολείων στα οποία η εκπαίδευση (ήδη από τη β΄ εθνοσυνέλευση του Αστρους) προβλεπόταν υποχρεωτική και μάλιστα με την «αλληλοδιδακτική μέθοδο».
Από τότε μέχρι σήμερα το δημόσιο σχολείο αποτελεί ένα είδος μαγικού καθρέφτη της κοινωνίας μας. Καθρέφτης επειδή η «ζωή χωρίς είδηση» προβάλλεται έντονα στις τάξεις του και μαγικός επειδή επίσης σ' αυτό προβάλλεται ό,τι νομίζουμε πως είμαστε ή ό,τι θα θέλαμε να είμαστε. Το «αλληλοδιδακτικόν» εκείνης της περιόδου εθεωρείτο μεν το κυρίαρχο εκπαιδευτικό σύστημα στη Δυτική Ευρώπη, αλλά και υπαγορευόταν από τον πρακτικό λόγο της έλλειψης δασκάλων. Τα δημόσια σχολεία εξυπηρέτησαν και έναν ακόμη σκοπό (που ευλόγως δεν περιελήφθη στην ηρωική ιστοριογραφία): «Τα ορφανά, η μελλοντική ελπίδα του Εθνους, αλήτευαν, ζητιάνευαν και διαφθείρονταν ως ψυχογιοί στα στρατιωτικά τμήματα των οπλαρχηγών». (Αναφέρεται από τον Θεοφάνη Δ. Χατζηστεφανίδη στο «Ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης» εκδόσεις Παπαδήμα).
Η κουλτούρα του ελληνικού κράτους όσον αφορά την Παιδεία παρέμεινε έκτοτε σε δύο σταθερές: Στη γνώση και στην προστασία των παιδιών - όπως και αν ερμηνεύτηκαν κάθε φορά αυτοί οι δύο στόχοι.
Το ερώτημα για μία ακόμη φορά είναι τι περιμένει σήμερα, αύριο, η κοινωνία μας από το δημόσιο σχολείο.
«Για πάμε σε ένα δημοτικό στο Ιλιον. Και μετά να αναρωτηθείς: Αν άλλαζαν οι δάσκαλοι και έρχονταν στη θέση τους οι κορυφαίοι δάσκαλοι των ακριβών και ιδιωτικών σχολείων, πιστεύει κανείς ότι θα βελτιώνονταν τα πράγματα;».
Ο εκπαιδευτικός που έθεσε το ερώτημα δεν είναι από τους μηδενιστές που εύκολα μιλάνε για το τέλος του δημόσιου σχολείου ή για τη «σκόπιμη» διάλυση της στοιχειώδους και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αλλά δεν είναι και από όσους πιστεύουν ότι «το σύστημα με λίγα ή περισσότερα χρήματα θα αυτοδιορθωθεί».
Η πρώτη μέρα, την περασμένη εβδομάδα, ήταν του «αγιασμού». Σε πολλά σχολεία γύρω από το κέντρο της πόλης μία εικόνα έκανε εντύπωση. Ανάμεσα στις μαμάδες μερικές ξεχώριζαν. Φορούσαν μαντίλα. Την ώρα που ο ιερέας ξεκίνησε τον αγιασμό, οι γυναίκες με τη μαντίλα πλησίασαν στις γραμμές των παιδιών τους, τα πήραν και απομακρύνθηκαν. Και μετά, όταν ο αγιασμός είχε ολοκληρωθεί, οι μαμάδες με τη μαντίλα, πάλι με διακριτικότητα, συνόδευσαν τα παιδιά τους στις γραμμές της τάξης τους.
Η όλη κίνηση καταγράφηκε σχεδόν στα όρια του «φυσιολογικού». Δεν φάνηκε να απορεί κανείς ή να αντιδρά. Δεν καταγράφηκαν τέτοια περιστατικά. Αλλωστε, όταν -πέρυσι και πρόπερσι- επιχειρήθηκε κάτι διαφορετικό στο 132ο δημοτικό Γκράβας, από το υπουργείο Παιδείας φρόντισαν να μετατεθεί η διευθύντρια. Η τάξη και η ομαλότητα αποκαταστάθηκαν. Αραγε, ποιο είναι το παιδαγωγικής φύσης μάθημα σ' αυτήν την περίπτωση; Οταν δε, αργότερα μέσα στον χειμώνα, κάποια παιδάκια της Δ΄ ή της Ε΄ Δημοτικού θα βγουν εκτός τάξης στο μάθημα των Θρησκευτικών, το μήνυμα θα είναι διπλό και δεν θα είναι παιδαγωγικό, αλλά σωφρονιστικό!
Το πρόβλημα όσο δεν αγγίζεται λύνεται διά της... ζωής. Σε πολλά σχολεία οι Ελληνες πολίτες αποφεύγουν να στέλνουν τα παιδιά τους επειδή τα άλλα παιδιά, των μεταναστών, καθυστερούν την εξέλιξη των «δικών μας». Ηδη έχουν δημιουργηθεί, στην Κυψέλη, στα Πατήσια, στους Αμπελοκήπους, στο Κουκάκι, στην Καλλιθέα και αλλού νησίδες υποβάθμισης - ή, χειρότερα, μαύρες λίστες. Το δημόσιο σχολείο χωρίζεται σε καλό και σε κακό, όχι λόγω των δασκάλων αλλά λόγω των μαθητών! Το ενιαίο πρόσωπο, κάποτε το ισχυρό σημείο του δημόσιου σχολείου, διασπάται. Και αυτό φαίνεται να είναι αποδεκτό.
Στα ολοήμερα
Αντ' αυτού προτιμάται η συνήθης συζήτηση. Για το κτιριακό και για το οικονομικό. Τελικά, ακόμη και εκεί, το δημόσιο σχολείο δεν έχει ένα, αλλά πολλά πρόσωπα. Δίπλα στον δάσκαλο που αναγκάστηκε να κάνει μάθημα στους μαθητές στο σπίτι του(!) υπάρχουν σχολεία που αιφνιδιάζουν. Οποιοι γονείς έγραψαν φέτος τα παιδιά τους στα ολοήμερα νηπιαγωγεία ή στα ολοήμερα δημοτικά μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις και να εντυπωσιάστηκαν. Για παράδειγμα, ολοήμερο με ηλεκτρικές κουζίνες, κρεβάτια και δωρεάν υπνόσακκους, νηπιαγωγοί με κέφι να ενώσουν τα παιδιά και να πολεμήσουν ό,τι τα χωρίζει στην προσευχή και αίθουσες γεμάτες παιχνίδια και σύγχρονο εκπαιδευτικό υλικό, που όμως ασφυκτιούν χωρίς αιρκοντίσιον!
Τελικώς, το δημόσιο σχολείο σήμερα επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις, αλλά η σημαντικότερη είναι πως κανείς δεν ξέρει αύριο ποιο από τα πολλά του πρόσωπα θα επιδείξει. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Η ασάφεια. Χωρίς ταυτότητα...
Του Τάκη Kαμπύλη
από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ του Σαββάτου 20/9/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου